Tổng quan về mạc treo tụy và ứng dụng phẫu thuật

Tóm tắt

Ung thư tụy là bệnh lý có tiên lượng rất xấu với tỷ lệ tái phát cao sau phẫu thuật. Trong số người bệnh tái phát, có tới 49% chỉ có tái phát tại chỗ và vị trí hay gặp nhất là giữa động mạch (ĐM) thân tạng và ĐM mạc treo tràng trên (Superior mesenteric artery – SMA) . Lấy được hết tổ chức ở vùng này là rất quan trọng nhằm tăng tỉ lệ triệt căn trong phẫu thuật cắt khối tá tụy. Nhiều lý thuyết đã được đặt ra để giải quyết vấn đề trên, đặc biệt là khái niệm “mesopancreas” (tạm dịch là “mạc treo tụy”), được công bố lần đầu bởi Gockel, định nghĩa đây là tổ chức liên kết trải từ mặt sau của đầu tụy tới bó mạch mạc treo tràng trên. Mặc dù khái niệm còn khá đơn giản, tuy nhiên nhấn mạnh khu vực giữa đầu tụy và ĐM mạc treo tràng trên có ý nghĩa quan trọng. Trên thế giới cũng có nhiều tác giả đưa ra những quan điểm về khái niệm này. Những quan điểm trên có sự khác biệt, tuy nhiên đều có mục đích chung là cố gắng định nghĩa giới hạn tổ chức liên kết cần lấy để đạt độ triệt căn, bảo tồn tối đa chức năng tiêu hóa của ruột. Mục tiêu của bài viết này nhằm điểm lại lịch sử và những quan điểm giải phẫu về mạc treo tụy và những ứng dụng của nó trong phẫu thuật tụy hiện nay.

Từ khóa: Ung thư tụy, mạc treo tụy, tổng quan

Mesopancreas: a review and application in surgery

Nguyen Thanh Khiem1, Nguyen Ham Hoi1, Trinh Hong Son2, Luong Tuan Hiep1, Hoang Van Thong3, Do Hai Dang2, Pham Hoan My4, Pham The Anh5

1. Bach Mai Hospital, 2. Viet Duc University Hospital, 3. Yen Bai General Hospital, 4. VinUniversity, 5. K Hospital

Abstract

Pancreatic cancer had a very poor prognosis with a high recurrence rate after surgery. Among the recurred patients, up to 49% had only local recurrence and the most common location was between the celiac artery and the superior mesenteric artery (SMA) . Harvest the tissue in this area is very important to increase the radical resection rate in pancreaticoduodenectomy. Many theories have been put forward to solve the above problem, especially the concept of “mesopancreas”, first published by Gockel, which defines this as a connective tissue that spread from the posterior aspect of the pancreatic head to the superior mesenteric vascular bundle. Although the concept is quite simple which emphasizes the important role of the area between the head of the pancreas and the SMA. Since then, there have been many more opinions on this concept. The views are different, but the common goal is to define the connective tissue that needs to be taken to achieve radical but preserve the digestive function. The purpose of this article is to review the history and anatomical perspectives of the mesopancreas and its applications in current pancreatic surgery.

Keywords: Pancreatic cancer, mesopancreas, review

Tài liệu tham khảo

1. Nienhser, M. W. Bchler, al MSe. Resection of Recurrent Pancreatic Cancer: Who Can Benefit? Visc Med. 2022;38:42-48.
2. Gockel I, Domeyer M, Wolloscheck T, Konerding MA, Junginger T. Resection of the mesopancreas (RMP): a new surgical classification of a known anatomical space. World journal of surgical oncology. 2007;5(1):1-8.
3. J Champetier*, C Letoublon, al ADe. Bases anatomiques de la duodéno-pancréatectomie céphalique (DPC). Anatomia Clinica. 1978;1:189-197.
4. Buc AS. Duodénopancréatectomie céphalique. EM consulte. 2021;doi:10.1016/S0246-0424(11)46426-8
5. Gwladys G. La Lame Rétro- portale doite. Faculté De Médecine de Nantes; 2005.
6. Yoshioka, Wakabayashi T. Therapeutic Neurotomy on Head of Pancreas for Relief of Pain Due to Chronic Pancreatitis. AMA Archives of surgery. 1958;76:546-554.
7. Ramia J, De-la-Plaza R, Manuel-Vazquez A, Lopez-Marcano A, Morales R. Systematic review of the mesopancreas: concept and clinical implications. Clinical Translational Oncology. 2018;20(11):1385-1391.
8. Quero G, Fiorillo C, Menghi R, et al. Total mesopancreas excision for periampullary malignancy: A single-center propensity score-matched comparison of long-term outcomes. Langenbeck’s archives of surgery. 2020;405(3):303-312.
9. Sharma D, Isaji S. Mesopancreas is a misnomer: time to correct the nomenclature. Journal of Hepato-biliary-pancreatic Sciences. 2016;23(12):745-749.
10. Society JP. Classification of Pancreatic Carcinoma 4th English Edidion. Kanehara & Co., Ltd.; 2017:30.
11. Nakao A. The mesenteric approach in pancreatoduodenectomy. Digestive surgery. 2016;33(4):308-313.
12. Sugimachi K, Bekki Y, Iguchi T, Morita M, Toh Y, Takenaka K. Surgical Anatomy of the Pancreas and the Periampullary Region. Surgery for Pancreatic and Periampullary Cancer. Springer; 2018:1-10.
13. Sugiyama M, Suzuki Y, Nakazato T, et al. Vascular Anatomy of Mesopancreas in Pancreatoduodenectomy Using an Intestinal Derotation Procedure. World Journal of Surgery. 2020:1-8.
14. Nagakawa Y, Yi SQ, Takishita C, et al. Precise anatomical resection based on structures of nerve and fibrous tissue around the superior mesenteric artery for mesopancreas dissection in pancreaticoduodenectomy for pancreatic cancer. Journal of Hepato-Biliary-Pancreatic Sciences. 2020;27(6):342-351.
15. Adham M, Singhirunnusorn. Surgical technique and results of total mesopancreas excision (TMpE) in pancreatic tumors. European Journal of Surgical Oncology. 2012;38(4):340-345.
16. Yoshihiro Ono, Yosuke Inoue, Kato T. New approach of circumferential lymph node dissection around the superior mesenteric artery for pancreatic cancer during pancreaticoduodenectomy (with video). Langenbeck’s Archives of Surgery. 2023:408:422.
17. Seiko Hirono, Manabu Kawai, Okada K. Complete circumferential lymphadenectomy around the superior mesenteric artery with preservation of nerve plexus reduces locoregional recurrence after pancreatoduodenectomy for resectable pancreatic ductal adenocarcinoma. European Journal of Surgical Oncology 2021;47:2586-2594.
18. Inoue Y, Saiura A, Tanaka M, et al. Technical details of an anterior approach to the superior mesenteric artery during pancreaticoduodenectomy. Journal of Gastrointestinal Surgery. 2016;20(10):1769-1777.
19. Inoue Y, Saiura A, Yoshioka R, et al. Pancreatoduodenectomy with systematic mesopancreas dissection using a supracolic anterior artery-first approach. Annals of surgery. 2015;262(6):1092-1101.
20. Kawabata Y, Tanaka T, Nishi T, Monma H, Yano S, Tajima Y. Appraisal of a total meso-pancreatoduodenum excision with pancreaticoduodenectomy for pancreatic head carcinoma. European Journal of Surgical Oncology. 2012;38(7):574-579.
21. Martin Schneider, Oliver Strobel, et al. Pancreatic resection for cancer—the Heidelberg technique. Langenbecks Arch Surg. 2019;404:1017-1022.
22. Rosa Klotz, Thilo Hackert, et al. The TRIANGLE operation for pancreatic head and body cancers: early postoperative outcomes. HPB 2022. 2022:332–341.
23. Phạm Thế Anh, Trịnh Hồng Sơn, Nguyễn Thành Khiêm và cộng sự. Kết quả điều trị phẫu thuật lấy bỏ mạc treo tụy trong cắt khối tá tràng đầu tụy tại Khoa 1C Bệnh viện Việt Đức. Y học Việt Nam. 2012;2:66-70.
24. Thanh Khiem Nguyen, Ham Hoi Nguyen, et al. Pancreaticoduodenectomy with superior mesenteric artery first-approach combined total meso-pancreas excision for periampullary malignancies: A high-volume single-center experience with short-term outcomes. Ann Hepatobiliary Pancreat Surg. 2023;
25. Nguyễn Hàm Hội, Nguyễn Thành Khiêm, Trịnh Hồng Sơn và cộng sự. Ứng dụng tiếp cận động mạch mạc treo tràng trên từ phía bên trái trong phẫu thuật nội soi cắt khối tá tụy. Tạp chí Nghiên cứu Y học. 2023;168(7):44-56.