Điều trị phẫu thuật xuất huyết tiêu hóa nặng, sốc mất máu do loét mặt sau gối trên-DII tá tràng ở người bệnh đang điều trị các bệnh lý ung thư

Tóm tắt

Đặt vấn đề: Tỷ lệ điều trị phẫu thuật loét dạ dày-tá tràng (DD-TT) giảm mạnh khoảng 80- 97%  trong 30 năm qua (1980-1990)  tuy nhiên tỷ lệ mổ cấp cứu  trong thời gian này lại tăng cao tới  44%. Tại BV K những năm gần đây số ca  mổ cấp cứu vì xuất huyết tiêu hóa nặng (XHTH) do loét mặt sau gối trên DII tá tràng xuất hiện ngày càng nhiều. Chúng tôi nghiên cứu đề tài này nhằm mục tiêu mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng loét mặt sau gối trên-DII tá tràng (loét dưới hành tá tràng) kết hợp bệnh lý ưng thư và đánh giá kết quả phẫu thuật nhóm người bệnh trên.

Đối tượng và phương pháp nghiên cứu (NC): NC hồi cứu mô tả. Những người bệnh (NB) được chẩn đoán XHTH do loét mặt sau gối trên-DII tá tràng kết hợp bệnh lý ung thư đang điều trị, được phẫu thuật tại  bệnh viện K từ năm 2018-2023.

Kết quả nghiên cứu: 11 NB, nam 100%, tuổi TB  63,4 T. Sốc mất máu 63,6%; Lượng máu truyền trung bình 6,2 ĐV/NB. Phân loại  Forrest Ia 36,3%; Ib 45,4%; IIb 18,3%. Loét mặt sau gối trên-DII tá tràng 27,3%; Loét 2 mặt (Kissing ulcer: K.U) 72,7%; can thiệp Clips hoặc tiêm cầm máu qua NSDD thất bại 45,45%. Mổ cấp cứu 72,7%; mổ cấp cứu trì hoãn 27,2%. Tổn thương 100% ổ loét chảy máu do loét mặt sau gối trên -DII tá tràng  hoặc ổ loét mặt sau của loét kissing ulcer trong đó 72,7% ổ loét thủng vào động mạch vị tá tràng (ĐMVTT), đầu tụy, đường mật. Kích thước ổ loét 1,5-2 cm 27,3%; ổ loét > 2-3cm 18,15%;  ổ loét > 3-4 cm 36,4 %; kích thước  ổ loét  > 4 cm 8,15%. Mổ khâu cầm máu ổ loét, nối vị tràng 3 NB; Cắt 2/3 dạ dày (DD), lấy ổ loét chảy máu, dẫn lưu (DL)  mỏm tá tràng giảm áp 8 NB. Không có NB tử vong; 3 NB tái XHTH điều trị nội. Biến chứng: 1 NB rò mỏm tá tràng sau cắt 2/3 DD, lấy ổ loét, DL mỏm tá tràng; 1 NB rò mật sau cắt 2/3 DD, lấy ổ loét, DL mỏm tá tràng, DL đường mật. Các NB rò sau mổ được  điều trị nội khoa.

Kết luận và khuyến cáo: Loét mặt sau gối trên-DII tá tràng (loét dưới hành tá tràng) biến chứng XHTH nặng, sốc mất máu là tổn thương nặng, phức tạp, can thiệp cầm máu qua nội soi có tỷ lệ thất bại cao nhất là trên người bệnh đang điều trị bệnh ung thư khác. Phẫu thuật cắt hang vị hoặc 2/3 DD lấy ổ loét chảy máu, dẫn lưu mỏm tá tràng để giảm áp là phẫu thuật triệt để với tỷ lệ tái phát và biến chứng thấp, có thể thực hiện trong cấp cứu.

Từ khóa: Loét DII tá tràng, loét dưới hành tá tràng, loét 2 mặt tá tràng.

Surgical results on emergency for massive bleeding and blood loss  shock  due to post bulbar  duodenum ulcer and  duodenum kissing ulcer in oncology patients

Thai Nguyen Hung

K Hospital

Abstract

Introduction: Surgical management of bleeding gastroduodenal ulcer has been decreased by 80-97% in last 30 years for one period between 1980 and 1990 but up to now it comes back to 44%. Recently at K hospital, there were numerous cases with massive bleeding or blood loss caused by post bulbar duodenum ulcer or duodenum kissing ulcer have been treated surgically. We therefore conducted a study aimed at evaluating the clinic and paraclinic features as well as results of surgical management on emergency for that pathology.

Patient and methods: Retrospective and descriptive study. All the cancer patients underwent the  operation on emergency for massive bleeding due to post bulbar duodenum ulcer or kissing  duodenum ulcer during one period of 2018-2023 at K hospital enrolled.

Results: There were 11 patients, 100% male, mean age 63,4 year old, hypovolemic shock (blood loss) 63,6%;Transfusion average 6,2 units / patient. Classification: Forrest Ia 36,3%; Ib 45,4%; IIb 18,3%. Post bulbar duodenum ulcer- located at second part of duodenum (DII) 27,3%; Duodenum kissing ulcer 72,7%; 45,45% were placed clips or injection for hemostasis per gastro- duodenal endoscopy unsuccessfully. Operation on emergency 72,7%; non-urgent operation 27,2%. Intraoperative findings 72,7%  ulcer  eroded to gastro duodenal artery,  head of pancreas, common bile duct. Ulcer sizes:  1,5-2 cm in  27,3%; > 2-3cm in  18,15% ; > 3-4 cm in 36,4 %; > in  4 cm 8,15%. Operative procedures: 2/3 gastrectomy with ulcer excision and duodenostomy 72,7%, direct suture for hemostasis and gastroenterostomy 27,5%.

Post-operative complications: one leakage of duodenal stump for gastrectomy associated with ulcer excision and duodenostomy, one bile leak for gastrectomy associated with ulcer excision and duodenostomy – common bile duct drainage (T tube). Those patients were healed  by treated medically.

Conclusion and recommendation: Post bulbar duodenum ulcer or duodenum kissing ulcer causes the complex complication such as massive bleeding or shock due to blood loss, however, the endoscopic intervention for hemorrhage control seems to be unsuccessful, especially for the cancer patients. The surgical procedure performed on emergency combined 2/3 gastrectomy with excision of ulcer and duodenostomy for decompression showed the satisfactory  results with  low complication.

Key words: Post bulbar duodenum ulcer; kissing  duodenum ulcer. massive bleeding duodenum ulcer

Tài liệu tham khảo

1. Paimele H, Paimela L,Myllykangas-Luosujarvi R et al. Curent features of peptic ulcer disease in Finland: Incidence of surgery, hospital admissions and mortality for the disease during the past twenty-five years. Scandinavian Journal of gastroenterology.2002;37(4):399-403.
2. Wang YR, Richter JE, Dempsey DT. Trends and outcomes of hospitalizations for peptic ulcer disease in the United States, 1993 to 1996. Ann Surg. 2010: 251(1):51-58.
3. Kaminishi M, Shimazu R, Kuramoto S et al. Clinicopathological study of post-bulbar ulcer analysis of 6 cases and comparision to usual chronic duodenal ulcer. Jpn. J Surg. 1987;17:140-
4. Polmelov VS, Kubyshkin VA, Kozlov IA. Surgical treatment of postbulbar duodenal ulcer. Khirurgiia (Mosk). 1989;10 29-34
5. Kurbanov KM. Surgical treatment of postbulbar ulcers, complicated by penetration into pancreatic head.Khirurgiia (Mosk). 1999; 2: 8-10.
6. Avamenco AA.Influence of percularities of anatomical structure (shape) of duodenal bulb on the mechanism of formation of “ kissing” ulcer patients with chronic non-atrophic gastritis. Wida Lek.2019;72:946-949.
7. Elmunzer BJ, Young SD, Iadomi JM, Schenfield P, LainL. Systematic review of the predictor of recurrent hemorrage after endoscopic hemostatic therapy for bleeding peptic ulcer. Am J Gastroenterol 2008; 103(10): 2625-32.
8. Lê Thanh Dũng, Thân Văn Sỹ. Can thiệp nội mạch điều trị xuất huyết tiêu hóa cao tại bệnh viện Việt Đức. Y học Việt Nam. 2023, tháng 5 (2): 284-288.
9. Zain M Khazi et al. Gastroduodenal artery embolization for peptic ulcer hemorrhage refractory to endoscopic intervention: A single-center experience. J Clin Imaging Sci, 2022;12:31.
10. Darin Lohsiriwat, Varut Lohsiriwat,Operative Control of Bleeding Ulcer at Posterior Wall of Duodenal Bulb: How I Do It.The Thái Journal of Surgery.2004;25:113-114
11. Bruce E, Stabile, Henry J. Hardy, Edward Pasaro, “Kissing” duodenal ulcer. Arch Surg. 1979; 114(10):1153-1156.