Tóm tắt
Đặt vấn đề: Xung đột mạch máu thần kinh vùng góc cầu là nguyên nhân chủ yếu gây nên tình trạng bệnh lý mãn tính ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống bao gồm: bệnh đau dây V, chứng co giật nửa mặt, chứng ù tai liên tục… Đây là các bệnh lý thần kinh chức năng, tuy không gây đe dọa trực tiếp đến tính, mạng của người bệnh nhưng ảnh hưởng trực tiếp đến các chức năng, thẩm mỹ và chất lượng cuộc sống. Phẫu thuật giải ép mạch máu thần kinh (phẫu thuật Jannetta) đã được nhiều trung tâm phẫu thuật thần kinh trên thế giới và trong nước áp dụng. Mục tiêu: Đặc điểm lâm sàng, kết quả điều trị vi phẫu thuật xung đột mạch máu thần kinh VII, VIII vùng góc cầu tiểu não.
Phương pháp nghiên cứu: 95 người bệnh được chẩn đoán và phẫu thuật tại Trung tâm Phẫu thuật Thần kinh Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức Đức trong 4 năm (từ tháng 1 năm 2016 đến tháng 1 năm 2020). Nghiên cứu mô tả cắt ngang, theo dõi trước, trong và sau phẫu thuật.
Kết quả: Tỷ lệ điều trị phẫu thuật xung đột mạch máu và phức hợp thần kinh VII, VIII ở nữ gấp trên 5 lần nam giới. Xung đột mạch máu thần kinh chủ yếu ở phía trước (AICA) chiếm trên 86%. Tỷ lệ điều trị hiệu quả trên 88%, biến chứng hay gặp nhất là liệt mặt tạm thời 12,6% giảm thính lực tạm thời 10,2%.
Kết luận: 80% các trường hợp có xung đột ở mặt trước dây VII cũng như ở phía sát nguyên ủy của dây thần kinh số VII, hoặc chạy giữa phức hợp VII, VIII trong trường hợp có xung đột với dây thần kinh VIII. Phẫu thuật giải ép mạch máu thần kinh mang đến hiệu quả tốt cho người bệnh. Liệt mặt tạm thời 12,6%, điếc tạm thời 10,2%… là biến chứng hay gặp tạm thời trong mổ.
Từ khóa: Phẫu thuật giải ép xung đột mạch máu thần kinh, góc cầu tiểu não
Abstract
Introduction: Neurovascular conflicts at cerebellopontine angle (CPA) are the most common cause of chronic diseases affecting the quality of life, such as trigeminal neuralgia, hemifacial spasm, persistent tinnitus… These functional neurosurgery diseases are not life-threatening but has bad effect on the functions, aesthetics and quality of life. Microvascular decompression surgery (Jannetta procedure) was performed by many neurosurgery centers all over the world. Objectives: To describe clinical features and surgical outcomes of microvascular decompression for VII and VIII cranial nerve compressions at CPA.
Materials and Methods: 95 enrolled patients was diagnosed and operated at neurosurgery center of VietDuc University Hospital for 4 years (from January 2016 to January 2020). This was a longitudinal case series.
Results: The percentage of female gender was 5 times of those male gender. AICA was the most common cause (86%). Good outcome accounted for greater than 88%. The main complications were temporary facial palsy (12.6%) and temporary hearing loss (10.2%). 80% of neurovascular conflicts occurred anterior to root entry zone of VII cranial nerve or between facial-vestibulocochlear nerve complex.
Conclusions: Microvascular decompression was an effective treatment for VII and VIII cranial nerve compressions at CPA.
Keywords: Surgery, Neurovascular conflicts, cerebellopontine angle.
Tài liệu tham khảo:
- Trần Hoàng Ngọc Anh (2014), Phẫu thuật giải ép vi mạch trong điều trị co giật nửa mặt: Kết quả 60 trường hợp phẫu thuật tại bệnh viện Nhân dân Gia Định. Y Học TP. Hồ Chí Minh.
- Võ Văn Nho (2013), “Co giật nửa mặt”, Phẫu thuật thần kinh, Nhà xuất bản Y học Tp Hồ Chí Minh, tr. 301-309
- Mark, R.M., et al. (1998) Microvascular decompression of cranial nerves: lessons learned after 4400 operations. Neurosurgery focus.
- Rirk, R.d. (2002) Is the root entry/exit zone important in microvascular compression syndromes, Neurosurgery.
- Sindou (2009), “Microvascular decompression for hemifacial spasm”, Practical handbook of neurosurgery from leading neurosurgeon, Volume 3: Springer Wien NewYork, pp. 317-332.
- Jr A.L.R. and Surgeons C. of N. (2019), Rhotons Cranial Anatomy and Surgical Approaches, Oxford University Press, New York.
- Mark S. Greenberg (2020), Handbook of Neurosurgery, Thieme Medical Publishers.